İkinci Dünya Savaşı sonrası yeniden şekillenen dünya ekonomisinde ABD’nin önderliğinde kurulan ve “Bretton Woods ikizleri” olarak adlandırılan IMF ve Dünya Bankası, her sene düzenledikleri yıllık toplantılarını 9-15 Ekim’de Fas’ın Marakeş kentinde gerçekleştirecek.
Eylül ayı başında 3 bine yakın kişinin hayatını kaybetmesine neden olan 7 büyüklüğündeki depremin vurduğu Marakeş’te gerçekleştirilecek toplantılar, 190 üye ülkeden maliye bakanları, merkez bankası başkanları, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri ile akademisyenleri buluşturacak.
Küresel finansın liderlerinin katılacağı toplantılarda, Kovid-19 salgınının devam eden etkileri, Rusya-Ukrayna savaşının küresel ekonomide neden olduğu sonuçlar, iklim değişikliğinin artan etkileri, yükselen borç seviyeleri ve yoksul ülkelerin borçlarının hafifletilmesi gibi konular masaya yatırılacak.
Depremden sadece haftalar sonra Marakeş’te yapılacak toplantılarla uluslararası topluma “dayanışma” ve “karşılaşılan zorlukların üstesinden gelmede kararlı olma” mesajı verilecek.
Bu yılki teması “Küresel Eylem, Küresel Etki” olan yıllık toplantılar, 1973’teki Nairobi toplantısından bu yana ilk kez bir Afrika ülkesinde gerçekleştirilecek.
İki kurum tarafından Genel Kurul, Kalkınma Komitesi ve Uluslararası Para ve Finans Komitesi toplantılarının yanı sıra uluslararası kalkınmaya, küresel ekonomiye ve finansal piyasalara odaklanan birçok bölgesel brifing, basın toplantısı ile forum düzenlenecek.
Küresel ekonominin zayıfladığı ve belirsizliklerin yüksek kalmaya devam ettiği bir dönemde gerçekleştirilecek toplantılarda, küresel ekonomik görünüm, küresel finansal istikrar, yoksulluğun ortadan kaldırılması, kapsayıcı ekonomik büyüme ve iklim değişikliği gibi konular ele alınacak.
Fas Merkez Bankasından yapılan açıklamaya göre, 14 bini aşkın kişinin katılması beklenen toplantılarda, küresel ekonominin karşısındaki zorluklar ile finansman politikalar masaya yatırılacak. Küresel ekonominin yanı sıra Afrika ekonomilerinin karşı karşıya olduğu zorluklar da toplantıların odak noktalarından biri olacak.
Finansal ve dijital katılım, sürdürülebilir kalkınma, uluslararası finans kurumlarına yönelik reformlar, girişimcilik ve inovasyon gibi konular toplantıların öne çıkan başlıkları arasında yer alacak.
İklim finansmanı ve yüksek borç seviyeleri de ele alınması beklenen öncelikli başlıklar arasında bulunurken, Kovid-19 salgını, Rusya’nın Ukrayna’daki savaşı, iklim felaketleri, hayat pahalılığı krizi ve siyasi istikrarsızlar gibi art arda şoklara maruz kalan dünya ekonomisinde son birkaç nesilde elde edilen kazanımları tehlikeye atabilecek jeoekonomik ayrışma riski de gündeme gelecek
.
İklim değişikliğiyle mücadele, gıda güvensizliği ve salgınlara karşı hazırlıkların artırılması gibi ortak çıkar alanlarını geliştirmeye yönelik ortak çabalar ve küresel iş birliği fırsatlarının da değerlendirilmesi beklenen toplantılarda, son dönemde yaşanan krizlerin ülkelerin ekonomilerine etkisine karşı yapısal reformlara olan ihtiyaç da ele alınacak.
Ayrıca, dünyanın iki büyük ekonomisi ABD ile Çin arasındaki ticaret ve teknoloji alanlarında yaşanan gerilimlerin yansımaları da izlenecek. Yapay zeka ve Merkez Bankası Dijital Para Birimleri (CBDC) gibi küresel finansın geleceğini etkileyecek konularda da forumlar düzenlenecek.
Gelecek hafta gerçekleşecek yıllık toplantılar, haziran ayında göreve başlayan Dünya Bankasının yeni başkanı Ajay Banga’nın ilk toplantısı olacak. Banga, yeni görevini devralmasının ardından Dünya Bankasının yoksulluğun azaltılması ve paylaşılan refahın artırılması hedeflerini iklim değişikliğini de içerecek şekilde reforme etmeyi planladığını belirtmişti.
Dünyanın karşılaştığı zorlukları daha iyi ele almak için çok taraflı kalkınma bankası sisteminin geliştirilmesine yönelik çağrılar artarken, Dünya Bankasının kredi modeli ve mali kapasitesine yönelik reform politikası da yıllık toplantıların gündeminde yer alacak.
IMF tarafında ise üye ülkeler tarafından ödenen kotaların artırılması yoluyla finansman seviyelerinin yükseltilmesine ilişkin müzakereler takip edilecek.
ABD yaklaşık yüzde 17 ile IMF kotalarının en büyük payına sahip bulunurken, Çin’in payının yalnızca yüzde 6’da olması dikkati çekiyor. İki ülke, yoksul ülkelerin borçlarının hafifletilmesi konusunda da görüş ayrılığı yaşıyor.
Toplantılara Türkiye’yi temsilen Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek katılacak.
Şimşek ile birlikte toplantılara katılacak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Hafize Gaye Erkan, toplantılar kapsamında, uluslararası fonlar ve yatırım bankalarıyla bir araya gelecek.
Erkan’ın Marakeş’te, dünyanın en büyük portföy yönetim şirketi Blackrock’ın yanı sıra JPMorgan ve Deutsche Bank yöneticileriyle toplantılar yapması planlanıyor.
Her yıl ekim ayında gerçekleştirilen yıllık toplantılar üç yılda bir IMF ve Dünya Bankasının genel merkezlerinin bulunduğu Washington’ın dışında, başka bir üye ülkenin kentinde yapılıyor.
IMF-Dünya Bankası Yıllık Toplantıları, son olarak 2018’de Endonezya’da, 2015’te Peru’da, 2012’de Japonya’da ve 2009’da Türkiye’de yapılmıştı.
İki kurum, 2018 yılında ise 2021’deki yıllık toplantılarına ev sahipliği yapması için Marakeş’i seçmiş ancak 2019 yılının sonuna doğru ortaya çıkan Kovid-19 salgını planları bozmuştu.
Kovid-19 salgını nedeniyle 2020’deki toplantılarını sanal olarak düzenleyen iki kurum, 2021 yılındaki toplantılarını ise “hibrit” formatta kısmen yüz yüze olarak genel merkezlerinde gerçekleştirmişti. Geçen yıl ekim ayında yapılması öngörülen Marakeş’teki toplantı planı ise Kovid-19 salgınıyla ilgili devam eden belirsizlikler nedeniyle 2023’e ertelenmişti.
Fas’ta 8 Eylül’de meydana gelen ve merkez üssü Marakeş’in El-Huz bölgesi olan deprem de IMF-Dünya Bankası Yıllık Toplantıları’nın akıbetinin ne olacağı sorularını gündeme getirmişti.
IMF Başkanı Kristalina Georgiva, Dünya Bankası Başkanı Ajay Banga ve Fas Ekonomi ve Maliye Bakanı Nadia Fettah Alaoui, depremin ardından yaptıkları ortak açıklamada, Dünya Bankası ve IMF personellerinin Marakeş’in toplantılara ev sahipliği yapma kapasitesini kapsamlı bir şekilde değerlendirmek için Faslı yetkililer ve uzmanlardan oluşan bir ekiple yakın koordinasyon içinde çalıştığını ve toplantıların planlanan tarihinde Marakeş’te yapılması konusunda anlaştığını bildirmişti.
Georgieva, Banga ve Alaoui’nin açıklamasında, “Bu çok zor zamanda, yıllık toplantıların aynı zamanda uluslararası topluma, bu trajedi karşısında bir kez daha dayanıklılık gösteren Fas’ın ve halkının yanında durma fırsatı sunduğuna inanıyoruz.” ifadeleri kullanılmıştı.
